Rozstępy
Rozstępy
(striae distensae) są to przebiegające równolegle,
wrzecionowate pasma ścieńczałej, pomarszczonej skóry,
początkowo wyniosłe, obrzękowe, następnie ulegające
zanikowi. Ich pojawienie się jest z reguły bezobjawowe,
ale może być połączone z delikatnym odczuciem
świądu, rzadziej pieczenia i bólu.
Rozstępy tworzą się na poziomie skóry właściwej, a
ich powstawanie wiąże się z upośledzeniem
fibroblastów czyli komórek odpowiedzialnych za
produkcję 2 rodzajów białek: kolagenu i elastyny.
Białka te mają postać włókienkowatą, tworząc
uporządkowaną sieć i nadając skórze elastyczność,
jędrność, sprężystość oraz odpowiednie napięcie.
Fazy ewolucyjne rozstępów:
1) w fazie I - zapalnej przeważa komponenta zapalna,
pseudohipertroficzna, rozstępy mają kolor czerwony,
czerwonowinny lub czerwononiebieski, są równolegle
ułożone. Na tym etapie mamy jeszcze największe szanse
by się ich pozbyć.
2) w fazie II - zanikowej, następuje pozorna regeneracja
rozstępów. Czerwone pasma ulegają rozjaśnieniu i
zmniejszeniu. Wynika to z prób regeneracji zerwanej
sieci włókien kolagenu oraz cieniutkich włókien
elastyny. Ponieważ nie ma już możliwości
przywrócenia stanu skóry właściwej sprzed
nastąpienia ubytku, w rezultacie na skórze pozostają
widoczne białe prążki wyczuwalne przy dotyku.
Przystąpienie do leczenia rozstępów na tym etapie
może nieco polepszyć stan skóry, ale nie zlikwiduje
się ich w 100%.
Lokalizacja rozstępów:
Rozstępy są z reguły obustronne, tzn. pojawiają się
po obu stronach ciała, w każdej jego okolicy z
wyjątkiem m.in. twarzy, rąk i stóp. Na brzuchu mogą
mieć wygląd promienisty lub wachlarzykowaty, na
biodrach poprzeczny, na piersiach promienisty od brodawki
piersiowej, zaś w okolicy lędźwiowo - krzyżowej są
horyzontalne.
1) U kobiet to schorzenie występuje dwa razy częściej
niż u mężczyzn, może pojawić się w każdym wieku,
choć najczęściej w okresie dojrzewania i ciąży.
Najczęstsze miejsca występowania rozstępów to w
przypadku dziewcząt biodra, górna część ud, i piersi,
2) U mężczyzn - okolica krzyżowo-lędźwiowa, u
trenujących - obręcz barkowa;
Przyczyny występowania rozstępów:
1) Zwiększony poziom kortyzolu (hormonu kory nadnerczy)
we krwi - powoduje upośledzenie funkcji fibroblastów,
które zaczynają produkować zmienione włókna kolagenu
i elastyny: o większej kruchości i mniejszej
podatności na rozciąganie. Podczas nadmiernego
rozciągania się skóry (np. w czasie ciąży,
dojrzewania, przy otyłości, nadmiernym nagłym
wzroście wagi.) dochodzi więc do zrywania regularnej
sieci włókien, czego efektem są właśnie rozstępy.
Ponieważ jednocześnie dochodzi także do ścieńczenia
warstwy naskórka, stają się one bardziej widoczne,
2) Zwiększony poziomu estrogenów (w okresie ciąży,
przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej) przyczynia
się w pewnym stopniu do zwiększenia możliwości
pojawienia się rozstępów,
3) Stosowanie leków zawierających glikokortykosteroidy
(np. w przebiegu chorób endokrynologicznych,
alergicznych, autoimmunologicznych) przyczynia się m.in.
do ścieńczenia naskórka, zahamowania syntezy kolagenu
w skórze właściwej oraz degradacji już istniejących
włókien kolagenowych,
4) Niewłaściwa, uboga w składniki odżywcze (witaminy,
mikro- i makroelementy) dieta. Dużą rolę odgrywa tu
zwłaszcza niedostateczna ilość cynku,
5) Skłonności genetyczne- istnieje prawdopodobieństwo,
iż jeśli u matki obecne są rozstępy, to mogą
pojawić się one również u jej córki;
Predyspozycje do występowania rozstępów:
ludzie otyli,
nastolatki w okresie dojrzewania,
kobiety w okresie ciąży, menopauzy,
kulturyści,
osoby o częstych wahaniach wagi (także podczas nagłego
spadku masy ciała można nabawić się rozstępów),
osoby będące wielokrotnie na dietach niskokalorycznych,
osoby przyjmujące leki steroidowe,
osoby z predyspozycjami genetycznymi;
Profilaktyka:
unikanie częstych wahań wagi i "cudownych"
diet,
odpowiednia dieta, zapewniająca wystarczające dawki
witamin (gł. A, E, PP, B5) oraz mikroelementów (zwłaszcza
cynku i krzemu), ewentualnie suplementacja tych
składników w gotowych preparatach leczniczych,
lokalne stosowanie kremów, żeli, olejków i preparatów
na bazie roślinnej, elastyny, kolagenu, biostymoliny,
witamin, preparatów łożyskowych, acetazolamidów,
alfahydroksykwasów itd. W preparatach lokalnych obecne
są także prekursory kolagenu, takie jak linoleat
proliny, kompleks hydroksyproliny i inne. Rodzaj kremu
nie jest tak istotny , ważniejsze jest nawilżenie/natłuszczenie
skóry i masaż,
Ważne składniki kosmeceutyków:
a) ekstrakty z Centella asiatica -źródło
fitoestrogenów pobudzających syntezę kolagenu,
b) wyciągi z soi - działanie antyutleniające,
przeciwzapalne, pobudzają fibroblasty,
c) związki krzemu (silanole) - sprzyjają regeneracji
włókien kolagenowych i elastycznych, zwalczają wolne
rodniki,
d) pirogronian sodowy - stymuluje aktywność
fibroblastów,
e) kwas mlekowy - zmniejsza rogowacenie naskórka,
f) witaminy A, C, E- właściwości antyoksydacyjne
W przypadku intensywnych ćwiczeń fizycznych powinno
się przygotować je indywidualnie i dopasować do typu
sylwetki, wieku i zaawansowania w treningach. Ćwiczenia
fizyczne muszą być progresywne; należy unikać
długotrwałych i silnych skurczów mięśniowych.
Połączenie umiarkowanej aktywności sportowej z
masażem poprawia mikrokrążenie naczyniowo-limfatyczne
i może być pożyteczne dla tonifikowania tkanek;
Leczenie:
Peeling chemiczny z użyciem kwasu glikolowego
Kwas glikolowy, w niskich koncentracjach zmniejsza
kohezję korneocytów, zmniejszając grubość warsty
rogowej. W dużych stężeniach natomiast powoduje
oderwanie się keratynocytów i epidermolizę, stymuluje
produkcję nowych komórek naskórka i syntezę włókien
kolagenowych w warstwie powierzchniowej skóry
właściwej. Dlatego w powtarzanych terapiach powoduje
zgrubienie skóry właściwej i naskórka.
Mikrodermabrazja
Regeneruje i uelastycznia skórę, pobudza krążenie,
pobudza produkcję kolagenu i elastyny. Zabieg jest
bezpieczny i bezbolesny, polega na mechanicznym
złuszczaniu warstw naskórka specjalnym aparatem, który
ściera i wysysa starte komórki. Zabieg nie wymaga
rekonwalescencji. Można łączyć z peelingiem kwasem
glikolowym lub TCA.
Mezoterapia
Wstrzykiwanie do uszkodzonych tkanek specjalnie
opracowanych koktajli z różnych substancji w celu
indukowania odpowiedzi fibroblastycznej w skórze
właściwej z regeneracją kolagenu. Można łączyć z
peelingiem kwasem glikolowym.
Inne metody
Leczenie farmakologiczne - retinoidy (tretinoina - np.
Retin A) - powodują normalizację procesów rogowacenia,
wpływ na procesy zapalne w skórze, zapobiegają
degradacji kolagenu, stymulują fibroblasty do synyezy
kolagenu,
Dermabrazja - wykorzystuje urządzenie podobne do
wiertła dentystycznego. Wirująca głowica aparatu
pokryta jest drobnymi, ostrymi elementami ścierającymi
powierzchnię skóry. Zabiegi wykonywane są przez
chirurgów plastyków w znieczuleniu ogólnym lub
miejscowym, w zależności od rozległości i
głębokości planowanego zabiegu, wieku i stanu pacjenta.
Lasery - barwnikowy, miedziowy, CO2 - zabieg polega na
złuszczaniu naskórka przez podgrzanie i odpreparowanie
warstw naskórka. Wymaga kilkudniowej rekonwalescencji,
ponieważ powstała rana jest bolesna, zaczerwieniona ,
obrzęknięta i pokryta strupem.
Chirurgiczne wycięcie rozstępów - jedyna terapia
definitywna to operacja polegająca na wycięciu
dotkniętego rozstępami kawałka skóry, co wiąże się
oczywiście z pozostawieniem blizny.
|